Phnom Penh

Vrijdag de 13e veilig aangekomen in Phnom Penh! In het guesthouse waar ik tot maandag van plan ben te blijven ontmoet ik Sarah, een 40 jarige Française die ook alleen op reis is. We besluiten om samen naar het Tuol Sleng genocide museum te lopen.

Het verkeer is 1 grote chaos van auto's, moto's en tuktuks die schijnbaar zonder regels om en door elkaar heen rijden. Oversteken is een riskante aangelegenheid, maar met je blik op oneindig en een vastberaden pas kom je er wel. Onderweg komen we van alles tegen: schattige kindjes, een school die een gigantische hoeveelheid leerlingen uitbraakt en een markt waar eenden, grote en kleine hoenderachtigen met kop en al aan het spit ronddraaien.

Het museum (ook wel het museum van volkerenmoord genoemd) is gevestigd in een voormalige high school waar de Rode Khmer zijn gevangenen martelde en vermoordde. Er hangen honderden foto's van slachtoffers, er staan kasten met botten en schedels en ook de martelwerktuigen ontbreken niet. De cellen zijn klein, met een ketting die in de vloer vast zit. Er staan ook kleine metalen doosjes in waarvan ik eerst niet wist waar ze voor dienden. Iets later hoorde ik dat het de toiletten waren.
In de nog geen 4 jaar (1975-1978) dat Pol Pot met zijn Khmer Rouge aan de macht was werden circa 2 miljoen mensen (dat was 1 op de 4 Cambodjanen!) vermoord.
Het is een indrukwekkend, horror-achtig begin van mijn reis en een belangrijk deel van de Cambodjaanse geschiedenis.

De volgende dag laten we ons met een tuktuk naar de Killing Fields of Choeung Ek brengen. Tijdens het bewind van Pol Pot werden 17.000 mannen, vrouwen en kinderen naar het vernietigingskamp van Choeung Ek gebracht. De resten van 8985 mensen werden hier in massagraven gevonden; van de 129 gevonden graven zijn er 43 intact gelaten. Meer dan 8000 schedels zijn te zien in de Memorial Stupa en eens in de 2 maanden worden (delen van) botten en kleding verzameld die door de regen naar boven komen. Met een audioguide op loop ik door Choeung Ek: langs de grote kuilen waarin honderden menselijke resten zijn gevonden, de boom waartegen baby's werden dood geslagen en nog meer gruwelijke plekken. Ook op de looppaden komen stukken kleding en botresten naar boven, dus je moet uitkijken waar je loopt. De audioguide bevat ook stukken muziek en een overlevende verteld delen van zijn verhaal. Ik zie huilende mensen en ook ik loop met een brok in brok in mijn keel en tranen in mijn ogen rond.
Na een paar uur ontmoet ik Sarah weer bij de uitgang en praten we na over wat we hebben gezien en gehoord.

Na een bezoek aan het Royal Palace (met de herinnering aan het Royal Palace in Bangkok in mijn herinnering valt deze me tegen) sluiten we de dag af door een uur te mediteren met een paar monniken en een aantal andere Cambodjanen en toeristen in Wat Langka.

Omdat het zaterdagavond is, is het verkeer nog drukker dan gisteren. Maar ook nu lukt het ons steeds weer om heelhuids over te steken. De hele dag staan er trouwens allemaal kraampjes langs de weg met Valentijnsboeketten en hartvormige ballonnen.

Zondagochtend eerst maar eens naar de Psar O Russei (soort grote Markthal) waar we geen andere toeristen tegen komen maar wel verse etenswaren zoals larven, kippenpoten op de grill, varkenssnuiten en oren, darmen, slang en nog meer fraais. Als ik dan ook langs een schaal gevilde kikkers loop denk ik alleen maar "Hmmm, lekker, kikkerbilletjes!" Maar ineens beweegt er eentje en alsof dat het sein was begint de rest ook de spartelen en te wriemelen en is er zelfs eentje (zonder kop) die een poging doet om uit de schaal te springen! Ik heb nog nooit zoiets smerigs gezien!

Daarna ga ik naar het National Blood Transfusion Centre om bloed te geven. Ik vul een formulier in, mijn bloeddruk en ijzergehalte worden vastgesteld en dan ga ik de stoel in. De verpleegster jast pijnloos een naald in mijn arm en binnen een half uur ben ik een halve liter bloed armer. Ik word meegenomen naar een ander kamertje waar ik een flesje water, blikje cola en een doosje met een croissantje, worstenbroodje, koekjes en een cakeje krijg! Daar kunnen ze in Nederland nog wat van leren...

's Middags heb ik met Changkong afgesproken. Ze is een 25 jarige Cambodjaanse die dankzij de financiële steun van mijn goede vriend Fred medicijnen studeert en zich nu gaat specialiseren in pathologie. Om, zoals ze zelf zegt, de cellen te bestuderen op waar het fout gaat en zo misschien wel mee te helpen in de strijd tegen kanker.
Achterop haar brommertje voert ze me langs allerlei ziekenhuizen en universiteiten, terwijl ze al rijdend van alles uitlegt. En ik, achterop, zonder helm, in het drukke verkeer, vraag me alleen maar af waarom haar spiegels zo staan dat ze in de ene zichzelf kan zien en in de andere eventueel naderende vliegtuigen...